بررسی مقایسه ای امامت از دیدگاه زیدیه، اسماعیلیه و امامیه اثنی عشری

چکیده پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای امامت از دیدگاه سه گروه عمده شیعی یعنی زیدیه و اسماعیلیه و امامیه می پردازد. مسئله امامت یکی از مسائل اساسی و مورد قبول همه فرقه های شیعی است. اگرچه همه فرق تشیع در اصل مسئله امامت و جانشینی بعد از پیامبر(ص) با هم اتفاق نظر دارند و امام را جانشین برحق پیامبر می دانند، اما در فروعات آن دچار اختلاف شده اند. با آغاز سده دوم هجری گروهی از شیعیان که بعدها زیدیه نامیده شدند، خود را از بدنه عمومی شیعه جدا کردند. آنان همچون دیگر شیعیان امامت امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به عنوان امام معصوم پذیرفتند، اما از آن پس امام را رهبری غیرمنصوص می دانستند که با وجود داشتن مجموعه ای از صلاحیت ها برعلیه حکومت های ظلم و جور قیام کرده باشد. گروهی دیگر به نام اسماعیلیه هستند، که به امامت اسماعیل، فرزند بزرگ امام صادق(ع) معتقد شدند و بر این بودند که اسماعیل نمرده و مرگ وی در زمان حیات پدرش را انکار کردند. اسماعیلیه وجود امام را در جامعه ضروری دانسته و صفاتی متعالی همچون علم و عصمت و ... را برای او لازم می دانستند. اینان ویژگی های خاصی برای امام قائل هستند که از جمله آنها قطب عالم بودن، واسطه ی فیض بودن، مفسر باطنی امور و ... است. گروه سوم امامیه یا همان شیعه اثنی عشری هستند که امامت و جانشینی بعد از پیامبر(ص) را امری الهی دانسته که امام اول آن بوسیله پیامبر بر مردم معرفی می گردد و بعد از او هر امامی امام بعد از خودش را به مردم معرفی می کند. اینان معتقدند ائمه دوازده گانه همگی معصوم هستند تا اینکه امر امامت به حضرت مهدی(ع) می رسد و او به خاطر شرایط زمانه از نظرها غایب است.